Almanya'nın kuzeyinde bir fabrikanın hatalı ürettiği 500 tondan fazla kanserojen dioksin maddesi içeren yemin gıda zincirine karıştığı saptandı. Yüzlerce çiftlik mühürlendi. Tavuk çiftliklerinde itlaflar başladı.

Federal Tüketiciyi Koruma Bakanlığı sözcüsü tavuk, hindi ve domuz çitfliklerinde kullanılan yeme, sanayide kullanılan bir yan ürünün karışmasının, et ve yumurtada dioksin oranının yükselmesine neden olduğunu saptadıklarını açıkladı.

Bakanlık sözcüsü, Schleswig Holstein'daki yem fabrikasında üretilen dioksin oranı yüksek yaklaşık 527 ton yağ içeren yan ürünün Aşağı Saksonya, Kuzey Ren Vestfalya, Hamburg ve Saksonya Anhalt eyaletinde bulunan 12 yem fabrikasına sevk edildiğini belirlediklerini söyledi.

Almanya Federal Tüketiciyi Koruma Bakanlığı yetkilileri, söz konusu fabrikalarca üretilen yemin de Aşağı Saksonya, Kuzey Ren Vestfalya, Thüringen, Saksonya ve Brandenburg eyaletlerinde bulunan çiftliklere satılarak gıda zincirine karıştığını saptadığını saptadıklarını ifade ettiler.

Dioksin kanser riskini artırıyor.

Dioksin, birçok uzman tarafından yüksek oranda alınması halinde kanser riskini artıran bir madde olarak değerlendiriliyor.

Dioksinli yem vakalarının saptandığı eyaletlerin ilgili bakanlıkları, konuyu dün bir video konferansta değerlendirerek alınabilecek önlemleri tartıştılar.

Aşağı Saksonya eyaletinde tavuk, domuz ve hindi üreten bin kadar çiftliğin mühürlenmesi kararlaştırıldı.

Saksonya eyaletinde de çok sayıda çiftliğin kapatılması kararlaştırıldı. Kuzey Ren Vestfalya eyaletine bağlı Soest'te dioksin oranı yüksek yemden yediği saptanan 8 bin kadar tavuk itlaf edildi.

Dioksinli yumurtalar raflarda

Kuzey Ren Vestfalya'nın Soest kentinde görev yapan veteriner Wilfried Hopp, dioksin oranı yüksek yaklaşık 120 bin yumurtanın raflarda yerini almış olma ihtimali üzerinde duruyor. Hopp, bunlardan bir kısmının iade edilebileceğini belirtiyor.

Salgın hastalıklar alanında faaliyet gösteren Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü (BfR) sözcüsü, "Tüketiciler açısından ciddi bir tehlikenin söz konusu olmadığını“ belirtti.

Thüringen eyaletinde de dioksin içeren yemlerin çiftçiler tarafından kullanıldığı anlaşıldı. Yetkililer, bu yemlerle beslenen domuzların kasaplara satılmış olduğunu belirledi. Saksonya eyaletinde de iki çiftlikte başlatılan inceleme halen devam ediyor.

Yem fabrikası nerede yanılmış?

Alman Çiftçiler Birliği olayın sorumlularını çiftçilerin zararını karşılamaya çağırdı. Çiftçiler Birliği, aksi halde çok sayıda işletmenin kapılarına kilit vurma tehdidiyle yüz yüze olduğunu söyledi.

Olayın sorumlusu olarak görülen Harles & Jentzsch şirketinin merkezinin bulunduğu Schleswig Holstein eyaletinde Itzehoe Başsavcılığı, olayla ilgili soruşturma başlattı. Harles & Jentzsch yem fabrikasının genel müdürü Siegfried Sievert, iddiaları doğruladı.

"Westfalen-Blatt" gazetesine konuşan Sievert, olaya, palmiye, soya ve kanola yağından biyoyakıt üretimi sırasında açığa çıkan ve yağ içeren yan ürünün, yem üretiminde de kullanılabileceği yolundaki yanılgının neden olduğunu“ belirtti.  

Almanya'da dioksin skandalı, giderek yeni bir boyut kazanıyor. Alman dergisi “Focus”un haberine göre, ilk kez hayvanlarda da yasal sınırın üzerinde, yüksek dioksin değerlerine rastlandı.

Dergi, hükümetin hazırladığı son değerlendirme raporuna dayanarak inceleme yapılan tavuklarda yasal olarak belirlenen sınırın çok üzerinde dioksin maddesinin tespit edildiğini kaydetti.

Focus'un haberi, Alman Tüketiciyi Koruma Bakanlığı tarafından da doğrulandı. Testlerin Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti'nden üç tavuk üzerinde yapıldığını belirten bakanlık sözcüsü Holger Eichele, üç tavuğun yağ dokularında yüksek oranda dioksine rastlandığını kaydetti.

Tavuklar telef edildi

Söz konusu tavukların etindeki bir gram yağ dokusunun 4,99 pikogram dioksin içerdiğini belirten Eichele, yasal olarak bir gram yağ dokusunda en fazla 2 pikogram dioksin bulunabileceği bilgisini verdi. 1 pikogram, gramın trilyonda birine karşılık geliyor.

Bakanlık sözcüsü Holger Eichele, teste tabi tutulan tavukların beslendiği çiftlikteki yumurtalarda da dioksin maddesinin bulunduğunu belirtti.

Dioksin bulaşan tavukların telef edildiğini ve kalıntılarının da zararsız hale getirileceğini ifade eden Eichele, yumurta üreticilerinin ilgili birimler tarafından çağrıldığını ve dioksin bulaşan yumurtaların internet üzerinden duyurulacağını dile getirdi.

Soruşturma sürüyor

Diğer yandan dioksinli hayvan yemi üreten ve skandala yol açan “Harles & Jentzsch” firmasıyla ilgili soruşturma sürüyor. Focus dergisinin haberinde, Schleswig – Holsten Eyaleti Tarım Bakanlığı'nın, firmanın neden olduğu zararı karşılaması için mal varlığına el koyabileceği belirtildi.

Bielefeld kentinde yayımlanan “Westfalen – Blatt” gazetesi ise “Harles & Jentzsch” firmasına yönelik Aşağı Saksonya Eyaleti Tarım Bakanlığı'na dayanarak yeni iddialar gündeme getirdi. Gazete, firmanın dolandırıcılık ve vergi kaçakçılığına bulaştığı yönünde şüpheler olduğuna yer verdi.

Yumurtadan vazgeçtiler

Yaşanan dioksin skandalı nedeniyle tüketiciler ise endişeli. Yapılan bir kamuoyu araştırmasına göre, Almanların beşte biri (yüzde 21) skandalın ardından yumurta yemekten vazgeçti. Buna karşın ankete katılanların yüzde 78'i ise sağlık riskine rağmen yumurta yemeye devam ediyor.

“Emnid” adlı araştırma şirketinin elde ettiği sonuçlardan bir diğeri de doğulu Almanların, uzmanların uyarılarını batılı Almanlardan daha az dikkate aldığı. Almanya'nın doğudaki dokuz yeni eyaletinde sadece yüzde 10'luk bir kesimin yumurtadan vazgeçtiği belirtiliyor. Batıdaki eyaletlerde ise bu oran yüzde 23. Araştırma 14 yaş üzerindeki 500 kişiyle yapıldı.

Almanya'da dioksin skandalının boyutları büyüyor. Yapılan yeni testler sonucunda skandala neden olan işletmenin hayvan yemlerinde belirlenen yasal sınırın çok üzerinde dioksin maddesinde rastlandı. Tüketiciler endişeli

Almanya'da hayvan yemlerinde yüksek oranda dioksin kullandığı belirlenen "Harles & Jentzsch" adlı şirketin yemlerinde yapılan son inceleme sonuçları açıklandı.

Schleswig - Holstein Eyaleti Tarım Bakanlığı, işletmenin yemlerinde yasalarla belirlenen sınırdan 77 kez fazla dioksin maddesine rastlandığını kaydetti. Bakanlık laboratuvar incelemelerinin devam ettiğini belirtti.

Bakanlık daha önce 30 testten elde ettiği sonuçlar ışığında, yemlerin üretiminde kullanılan yağda yasal sınır olarak belirlenen 0.75 nanogram dioksinin 10 kez geçildiğini tespit ettiklerini duyurmuştu.

Boyutları kestirilemiyor

Dioksinin hayvan yemleri yoluyla ne kadar hayvansal gıda maddesine bulaştığı ise tahmin edilemiyor.

Ancak Bakanlık, yaptığı incelemeler sonucunda skandala neden olan “Harles & Jentzsch" adlı işletmenin hayvan yemlerindeki dioksine ilk kez 19 Mart 2010 tarihinde rastlandığını belirledi.

Mart ayında özel bir laboratuvarda yapılan test sonucunda işletmeye ait hayvan yemlerinde yüksek oranda dioksin bulunduğu kaydedildi.

Ancak bundan yetkililerin bilgisi olmaması nedeniyle hayvan yemleri çiftçiler tarafından 10 aydan beri kullanılıyor.

Binlerce çiftlik kapatıldı

Hayvan yemlerine zehirli dioksin maddesinin bulaşması nedeniyle 4 bin 700'den fazla çiftlik kapatıldı. Çiftçiler ise uğradıkları zararın karşılanmasını istiyor.

Almanya'da zehirli dioksin maddesinin ne kadar hayvan yemine bulaştığı hala kesin olarak tespit edilemedi, ancak skandalın boyutları her geçen gün daha da büyüyor.

Bu nedenle Almanya Tarım Bakanlığı, dioksin şüphesiyle ülke genelinde 4 bin 700'den fazla çiftliğin faaliyetlerini durdurdu.

Kapatılan çiftlilerin daha çok Aşağı Saksonya Eyaleti'ndeki domuz çiftlikleri olduğu belirtildi. Faaliyetleri durdurulan çiftliklerden hayvan alımı yasaklandı.

Rheinland-Pfalz eyaletinde de ilk kez yumurtada dioksine rastlandığı kaydedildi. Dioksinli hayvan yemlerinin daha çok kanatlı hayvan ve domuzlara verildiği belirtiliyor. Skandalın ardından Almanya'da yumurta tüketimi geriledi.

Boyutları kestirilemiyor

Dioksinin hayvan yemleri yoluyla ne kadar hayvansal gıda maddesine bulaştığı tahmin edilemiyor.

Ancak Bakanlık, yaptığı incelemeler sonucunda skandala neden olan “Harles & Jentzsch" adlı işletmenin hayvan yemlerindeki dioksine ilk kez 19 Mart 2010 tarihinde rastlandığını belirledi.

Mart ayında özel bir laboratuvarda yapılan test sonucunda işletmeye ait hayvan yemlerinde yüksek oranda dioksin bulunduğu kaydedildi.

Ancak bundan yetkililerin bilgisi olmaması nedeniyle hayvan yemleri çiftçiler tarafından 10 aydan beri kullanılıyor.

Çiftçiler tazminat istiyor

Dioksin bulaştığını bilmedikleri hayvan yemlerine kullanan çiftçiler ise şimdi uğradıkları zararın tazmin edilmesini istiyor.

Alman Çiftçiler Birliği Genel Sekreteri Helmut Born da Tagesspiegel gazetesine yaptığı açıklamada, çiftçilere tazminat ödenmesini isteyerek, bir çiftliğin kapatılması durumunda çiftlik sahibinin "hemen 10 ya da 20 bin euro zarara uğrayabileceğini" belirtti.

“İşletme yasadışı”

Polis ve savcılar da söz konusu işletme ile Uetersen kentindeki "Harles & Jentzsch" adlı yem işletmesinde arama yaparak çok sayıda belgeye el koydu.

Almanya'da kanserojen paniği

Almanya'daki dioksin skandalının boyutları tahmin edilenden yüksek çıktı. Sadece sanayide kullanımına izin verilen yağın, yaklaşık 3000 ton hayvan yemine bulaştığı ortaya çıktı.

Almanya Tarım Bakanlığı, dioksin bulaşmış hayvan yemlerinin, 25 farklı üreticiye satıldığını açıkladı. Yemlerin bu yolla dört eyalete yayılmış olduğu tahmin ediliyor. Bakanlık, dioksinli hayvan yemlerinin, 12 Kasım 2010 tarihinden bu yana ülke içinde dağıtımının yapıldığını tespit ettiklerini açıkladı.

Federal Tarım Bakanlığı'nın açıklamasında, dioksin bulaşmış hayvan yeminin yüzde iki ile yüzde on arasında değişen oranlarda tavuk ve domuz yemlerine karışmış olduğu belirtildi. Bu oranlar yaklaşık 30 bin ila 150 bin ton yeme dioksin bulaştırıldığı tahmin ediliyor.

Üreticiyi sert önlemler bekliyor

Konuyla ilgili soruşturmanın tamamlanması ve daha sert önlemler alınması gündeme getirildi. Thüringen Eyaleti Tarım Bakanı Jürgen Reinholz, Neuen Osnabrücker Zeitung adlı gazeteye yaptığı açıklamada,  ocak ayı bitmeden eyalet tarım bakanlarının toplanarak  sert önlemler kararlaştıracaklarını kaydetti. Eyalet Tarım Bakanları Konferansı'nın 21-30 Ocak tarihleri arasında Berlin'de yapılması planlanıyor.

Cezai yaptırımlar artıyor

Almanya'da hayvan yemi ve gıda maddesi kontrolleri eyaletlerin yetki alanına giriyor. Thüringen Eyaleti tarım Bakanı Reinholz yasaları ihlal edenlere daha ağır cezalar getirilmesinin planlandığını kaydetti.

Öte yandan eyaletlerarası bilgi alışverişinin güçlendirilmesi ve hayvan yemi üreticilerinin daha sıkı kontrol edilmesi öngörülüyor. Almanya Tüketiciyi Koruma Bakanı Ilse Eigner de hayvan yemi üreticilerine ağır standartlar getirilmesi ve sanayi yağı üreten firmaların, hayvan yemi üreticilerine satış yapmalarının önüne geçilmesi gerektiğini vurguladı.

Tüketiciyi Koruma ve Gıda Güvenliği Federal Dairesi internet sayfasında, 2 bin 700 tondan fazla dioksinli yemin, Schleswig Holstein eyaletindeki Harles&Jentzsch şirketi tarafından 2010 yılının kasım ve aralık aylarında satıldığını bildirdi. Kuzey Ren Vestfalya eyaletinde ise skandal sonrası yaklaşık 139 hayvan yemi üreticisi önlem amacıyla kapatıldı.

Federal Tarım Bakanlığı, dioksin bulaşmış yem kullanan çiftçilerin ürünlerinin en kısa zamanda piyasadan toplatılacağını açıkladı.

Peki, nedir bu dioksin? Ne kadar zararlıdır?

Dioksinler karbon, hidrojen, oksijen ve klor içeren kimyasal bileşiklerdir. Kimyasal reaksiyonlar örneğin çöpün yakılarak imha edilmesi, çelik, boya ya da benzin üretimi sırasında ortaya çıkar. Ancak dioksin volkan patlamaları ve orman yangınları gibi doğal olaylar sırasında da oluşabilir. Dioksinin yaklaşık 200 kadar renksiz ve kokusuz çeşidi var.

Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü'nden Helmut Schafft'a göre bunlardan sadece 17'si insan sağlığı için tehlikeli olabiliyor. Schafft dioksinlerin genellikle gıda yoluyla özellikle de süt, yumurta, et, balık ve bunlardan elde edilen ürünler yoluyla vucüda alındığını belirtiyor. Çünkü dioksin hayvanlarda da aynı insanlarda olduğu gibi vücuda alındığında yağ dokusunda çoğalmaya başlıyor ve vücut uzun süre bu zehiri atamıyor. Dioksinin solunum yoluyla dioksinin vücuda alınma ihtimali ise çok daha düşük.

Etkileri kişiden kişiye değişiyor

Bu kimyasal bileşiklerin insan vücudunu nasıl etkileyeceği yaş, kilo, dioksinin türü gibi farklı faktörlerle bağlantılı. Schafft dioksinin uzun vadede üreme, bağışıklık, sinir sistemi bozukluklarına ayrıca hormonal bozukluklara neden olduğunu kaydediyor. Kanserojen olan dioksin bunun dışında karaciğerde fonksiyon bozukluğuna, deride klor kaynaklı aknelere veya hızla kilo kaybına neden olabiliyor.

Dioksin bir kez vücuda alındığında, dışarı atılması yedi yıl sürüyor. İnsan vücudu için daha az zararlı olan bir başka dioksinin miktarı ise 20 yılda yarıya indirilebiliyor.

Dioksinden yüzde 100 korunmak mümkün değil. Schafft sadece maruz kalınan dioksin miktarının düşürülebileceğine dikkat çekiyor.

(Deutsche Welle Türkçe)

Yumurta ve beyaz ette öldürücü zehir