Aşırı rekabetin yaşandığı arıcılık ve bal sektöründe, firmalar bir yandan birbirleriyle rekabet ederken, diğer yandan da haksız rekabetle mücadele etmek zorunda kalıyor. Erkan Çelebi baldaki hileyi yazdı...
TÜRKİYE'de 500 işletmenin faaliyet gösterdiği 300 milyon dolarlık bal sektöründe, hiç bal içermemesine rağmen, glikoz, fruktoz gibi şeker türevlerine aromatik maddeler eklenerek üretilen şuruplar, bal diye pazarlanıyor. Bu şurupların satışını, herşey dahil sisteminde faaliyet gösteren turistik işletmeler ve ucuzluk marketleri körüklüyor.
TOPLAM 30 milyar dolarlık tarımsal üretimden 50 bin tonla ancak 300 milyon dolarlık pay alabilen balcılar, 'Alkolsüz İçecekler Tebliği'ne dayanılarak üretilen ballı şuruplarla rekabette zorlanıyor. 500 işletmenin faaliyet gösterdiği sektörde, hiç bal içermemesine rağmen bal diye pazarlanan bu şurupların satışını herşey dahil sisteminde faaliyet gösteren turistik işletmeler ve ucuzluk marketleri körüklüyor. Glikoz ve fruktoz gibi şeker türevlerine aromatik maddeler eklenerek üretilen ballı şuruplarda arıların hiç bir fonksiyonu bulunmuyor. Ancak, balın 3'te 1 fiyatına satılması, şurupları cazip hale getiriyor. Bu ürünlerin kilogramı 4 TL'ye satılırken, balın kavanoz fiyatı 12 TL'yi buluyor.
Hileli ürünle rekabet zor
Bal Parakendecileri, İhracatçıları ve Sanayicileri Derneği (BALDER) Yönetim Kurulu Başkan Vekili İsfendiyar Üzümcü, 500 işletmecinin faaliyet gösterdiği sektörün, hileli ürünlerle rekabet etmekte zorlanıldığına dikkat çekerek, "Alkolsüz İçecekler Tebliği ile uygulamadaki Bal Tebliği birbiriyle çelişiyor. Bal Tebliği'ne göre, piyasaya sürülen ballara herhangi maddenin katılmaması gerekiyor. Oysa, arıların hiç bir fonksiyonu olmadığı halde sadece gilikoz, fruktoz gibi şeker türevlerine bal aromaları eklenerek, şuruplar üretiliyor.Bu şuruplar da bal gibi satılıyor" dedi.
Bir kamyon arı gerekiyor
Türkiye'de arıcılık sektöründe verimin çok düşük seviyelerde kaldığına da dikkat çeken Üzümcü, şöyle konuştu:
"Verimlilikte ancak, dünya ortalamalarının 3'te 1'ini karşılayabiliyoruz. Dünyada kovan başına 50 kilogram bal alınırken, bu Türkiye'de 17 kilogram seviyelerinde kalıyor. Verimin düşük olması, üreticilerin maliyetleri karşılamalarını da zorluyor. Bu maliyet artışında gezgin arıcılığın Türkiye'de yaygın olması, önemli rol oynuyor. Bal üreticilerin maliyetlerini karşılayabilmeleri için en az bir kamyon arılarının olması gerekiyor. Bu da arıcı başına 300 kovan anlamına geliyor. Sektörün kárlılığı yakalayabilmesi için ilk başta küçük çaplı arıcıların birleşmesi gerekiyor" dedi.
Petekli ballarda 'zirai ilaç kalıntısı' şüphesi
Aşırı rekabetin yaşandığı arıcılık ve bal sektöründe, firmalar bir yandan birbirleriyle rekabet ederken, diğer yandan da haksız rekabetle mücadele etmek zorunda kalıyor.
Şurup olarak adlandırılan baldaki hile, petekli ballarda da gözleniyor. Peteğin altına ballı şuruplar konuluyor. Üzerine ise süzme bal eklenip, gerçek balmış gibi piyasaya sürülüyor.
Firmalar, bal alırken, süzme bal tercih edilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Petekli baldan kaçınılması öneriliyor. Bu da, peteklerde zirai ilaç kalıntılarının kalmasından kaynaklanıyor.
Sağlık açısından risk oluşturan bu ilaç kalıntıları, petekle birlikte sofralara giriyor.
Süzme bal ise kalıntı kontrolünden geçirilip, şeker profili çıkarıldıktan ve tat, doku, enzim kontrolleri yapıldıktan sonra ambalajlanıyor. (Erkan Çelebi/Hürriyet)
Avrupa Birliği (AB) ülkelerine geçtiğimiz yıl ihraç edilen yaklaşık 288 bin 594 kilogram bal, sahte olduğu gerekçesiyle Türkiye'ye iade edildi.
İade edilen balların içerisinde şekerlenmeye neden olan ticari glikozların bulunduğu belirtildi. Ayrıca Tarım ve Köyişleri Bakanlığı uzmanlarının ilk analizini yaptığı 122 bal numunesinden 56'sı sahte çıktı.
Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü yetkililerinden edinilen bilgiye göre, geçtiğimiz yıl Türkiye'den yurt dışına ihraç edilen ballardan yaklaşık 288 bin 594 kilogramı, içerisinde ticari glikoz bulunduğu gerekçesiyle iade edildi.
Sorun 'şekerlenme'
2004 yılında Ankara TIR Gümrüğü'ne 12 bin 778 kilogram petek bal, 21 bin kilogram süzme bal, Halkalı Gümrüğüne 116 bin 925 kilogram süzme bal, Ambarlı Gümrüğüne 21 bin kilogram, İzmir Gümrüğüne 961 kilogram petek bal, ayrı ayrı olmak üzere 12 bin 940 kilogram, 40 bin 800 kilogram, 41 bin 945 kilogram, 17 bin 240 kilogram, 3 bin 375 kilogram bal Türkiye'ye iade edildi. Böylelikle 2004 yılında Türkiye'ye Gümrük Birliği içerisinden toplam 288 bin 594 kilogram petek ve süzme bal, ticari glikoz yani şekerlenme nedeniyle Türkiye'ye iade edilmiş oldu.
İade edilen söz konusu balların Türk Gıda Kodeksi'ne uygun olanları iç piyasaya sürülürken, uygun olmayanlar üretici firma tarafından imha edildiği öğrenildi.
Sahte bal analizleri
Öte yandan Tarım Bakanlığı denetmenleri, bugüne kadar balla ilgili 278 işletmeden 297 bal numunesi aldı. Analizi yapılan 122 bal numunesinden 56'sının sonuçları olumsuz çıktı. Denetimler sonucu ülke genelinde gıda sicili ve üretim izni olmayan 32 işletme hakkında yasal işlem başlatılırken, 6 işletme hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunuldu. Ayrıca denetimlerde Gıda Yasası'na aykırı üretilen 4 bin 132 kilogram bala el konuldu.
Piyasada satılan ballarla ilgili geçen hafta bir basın toplantısı düzenleyen Tarım ve Köyişleri Bakanı Sami Güçlü, şüphe ve ihbar üzerine 285 balın numunesinin alındığını bunlardan analizi yapılan 42 baldan 22'sinin analiz sonuçlarının olumsuz çıktığını açıklamıştı. Bakan Güçlü, analiz sonuçları olumsuz çıkan ballarla ilgili numuneler alındıktan sonra, sahte bal üreten firmaların kamuoyuna açıklanacağını bildirmişti. (Yıl 2005)
Yorum Yap